انواع کنتاکتور یکی از ملزومات اصلی در صنعت برق هستند. از آنجایی که استفاده از کنتاکتورها در ماشین آلات صنعتی بسیار گسترده است، ممکن است راه‌اندازی تجهیزات و کنترل سیستم‌های اتوماسیون بدون استفاده از این کنتاکتورها امکان پذیر نباشد.
به علت ویژگی کنتاکتور که قابلیت قطع و وصل زیر بار را دارد و عمر مفید بالای آن نسبت به سایر کلیدها، امکان راه‌اندازی تجهیزات صنعتی به صورت اتوماتیک وجود دارد؛ همچنین کنترل از راه دور توسط این کنتاکتور از نظر اقتصادی مقرون به صرفه و ایمن‌تر است.
کنتاکتور یک کلید با سوئیچ الکترومغناطیسی است که از اجزا مدار و فرمان تشکیل شده و وظیفه قطع و وصل مدارات قدرت را بر عهده دارد. این کلید برای انجام فرایند قطع و وصل کردن از نیرو الکتریکی و مغناطیسی استفاده می‌کند. در واقع کنتاکتور واسطه‌ای بین مدار قدرت و فرمان است. در نظر داشته باشید که کنتاکتورها به تنهایی هیچ نوع حفاظتی در مقابل جریان اضافه و اتصال کوتاه ندارند.
برای برخی از افراد سوال پیش می‌آید کنتاکتور چه کاربردی دارد؟ برای پاسخ به این سوال باید بگوییم که کنتاکتور در دستگاه‌هایی کاربرد دارد که با قطع و وصل مدار خاموش و روشن می‌شوند. عملکرد این دستگاه با این صورت است که خطوط تغذیه‌ای که به باز می‌رسند را وصل یا قطع می‌کند. در کنتاکتور قسمتی از هسته متحرک است که توسط فنری از قسمت ثابت به طور مجزا نگه داشته می‌شود؛ در قسمت ثابت هسته کنتاکت دیگری قرار دارد؛ در این موقعیت تیغه متحرک کنتاکتور تحت نیرو الکترومغناطیس است.
جریان برق در کنتاکتور به طور دائم برقرار است و تیغه محرک را با فشار مناسب در وصل نگه می‌دارد؛ در نظر داشته باشید در صورت کاهش ولتاژ در بوبین، کنتاکت متحرک به طور اتوماتیک قطع می‌شود که به این ترتیب تیغه‌ها با نیرو فنر از کنتاکت‌های ثابت جدا می‌شوند؛ به این حالت آزاد شدن کنتاکتور می‌گویند.
نکته قابل توجهی که باید در نظر داشته باشید این است که اگر بنا به هر دلیلی مدار هسته کاملا بسته نشود و بین هسته متحرک و هسته ثابت فاصله وجود داشته باشد، جریان بوبین افزایش میابد؛ در نتیجه باعث داغ شدن و سوختن سیم پیچ کنتاکتور خواهد شد.
به طور کلی کنتاکتورها در مدار فرمان و قدرت کاربرد دارند. به این صورت که در مدار قدرت بین مصرف کننده الکتریکی و شبکه، و در مدار فرمان در قسمت کنترل کل و قطع و وصل کنتاکتور نقش دارند.
در کنتاکتورهای کوچک، کنتاکت‌هایی که برای مدار قدرت به کار می‌روند با کنتاکت‌های مدار فرمان تفاوتی ندارند و در کنتاکتورهای بزرگ کنتاکت‌های مدار قدرت از مدار فرمان بزرگ‌ترند.
در نظر داشته باشید که کنتاکتور از اجزای مهم مدارها است و کاربردهای متعددی دارد. در ادامه به برخی از ان‌ها اشاره می‌کنیم:
استفاده از کنتاکتور مزایایی را برای کاربران به همراه دارد که در ادامه به طور خلاصه به آن‌ها می‌پردازیم.
وجود کنتاکتور باعث می‌شود هنگامی که برق قطع می‌شود مدار کنتاکتور نیز قطع شود. زمان وصل برق، کنتاکتور به استارت مجدد نیاز دارد.
هنگام خرید کنتاکتور باید نکاتی را رعایت کنید تا بتوانید خرید مطلوبی را تجربه کنید.
اولین و مهم‌ترین موردی که باید به آن توجه کنید اعتبار فروشگاه است؛ از این جهت که اعتبار این اطمینان را به شما می‌دهد محصول خریداری شده از کیفیت بالایی برخوردار است؛ علاوه بر این شما باید هنگام خرید به میزان جریان و ولتاژ آن توجه کنید که مناسب جریان و ولتاژ دستگاه‌تان باشد. مورد دیگر قابل توجه که بسیار اهمیت دارد عایق بودن کنتاکتور است که از خطرات احتمالی مانند آتش سوزی جلوگیری شود.
طول عمر دستگاه از میزان قطع و وصل شدن آن مشخص می‌شود و باید به آن توجه کنید.
اهمیت به داشتن استانداردهای طراحی از موارد دیگر هنگام خرید است. فراموش نکنید هنگام خرید انرژی مصرفی کنتاکتور را بررسی کنید.
فاکتورهای مختلفی وجود دارد که بر قیمت کنتاکتور تاثیر می‌گذارد. یکی از موارد بسیار مهم که بر قیمت بسیار تاثیر گذار است کیفیت کنتاکتور است. هر چه کیفیت کنتاکتور بیشتر باشد قیمت نیز بالاتر است. این موضوع را در نظر داشته باشید که برندهای مختلفی کنتاکتورها را با کیفیت و قیمت‌های متفاوت به بازار عرضه می‌کنند. شما برای تجربه یک خرید مطمئن و برخورداری از قیمت مناسب می‌توانید از برندی خرید کنید که گارانتی تعویض داشته باشد. Jbh یک برند معتبر است که محصولات خود همچون کنتاکتور تک فاز، DC و… را با کیفیت بالا و 3 سال گارانتی تعویض بی قید و شرط ارائه می‌دهد.
کنتاکتورها دارای اجزایی هستند که در ادامه به طور کلی به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
کنتاکتور دارای هسته ثابتی است که درون یک سیم پیچ قرار دارد. توجه داشته باشید زمانی که سیم پیچ به دور هسته آهنی پیچیده شود و ولتاژی را به آن وصل کنیم، هسته آهنی به آهنربا تبدیل می‌شود. دو سر سیم با حروف A1 وA2 نام گذاری شده‌اند.
کنتاکتورها دارای اجزای داخلی هستند که در ادامه به طور خلاصه از آن‌ها نام می‌بریم:
بعضی از کنتاکتورها قبل از عملکرد بازند. علامت NO که مخفف کلمه Normally Open است برای این نوع کنتاکتورها کاربرد دارد.
دسته دیگری از کنتاکتورها بر خلاف چیزی که پیش‌تر ذکر کردیم قبل از عملکرد بسته هستند. علامت NC که مخفف کلمه Normally Close است برای این نوع کنتاکتورها کاربرد دارد.
کنتاکتور دو ورودی مثبت و منفی بوبین دارد. ورودی مثبت به صورت A1 و ورودی منفی به صورت A2 نیز شناخته می‌شود. حال ورودی A1 را با علامت + و ورودی A2 را با علامت – نشان می‌دهند.
همانطور که در قسمت قبل ذکر کردیم، A1 و A2 برای نشان دادن ورودی‌های بوبین کنتاکتور است.
این سه علامت در واقع نشان دهنده پیچ‌های شماره 1 و 3 و 5 هستند که این پیچ‌ها بیانگر ورودی سه فاز هستند.
این سه علامت در واقع نشان دهنده پیچ‌های شماره 2 و 4 و 6 هستند که این پیچ‌ها بیانگر خروجی سه فاز هستند.
کنتاکتورها دارای لوازم جانبی نیز هستند. در ادامه به بررسی تعدادی از تجهیزات جانبی کنتاکتورها پرداخته‌ایم.
کنتاکتور در حالت طبیعی قابل قطع و وصل شدن نیست و در واقع یک کلید برگشت پذیر است. قفل مکانیکی یکی از تجهیزات جانبی کنتاکتور است که آن را قابل قطع و وصل شدن می‌کند. اگر کنتاکتور شما برگشت پذیر باشد، با مشکلاتی از قبیل حرارت زیاد در محل کنتاکتور، طول عمر کوتاه بوبین و… مواجه می‌شوید و قفل مکانیکی از بروز این حوادث جلوگیری می‌کند.
وظیفه اصلی نویزگیر کاهش و جلوگیری از صدای پارازیت‌هاست. این پارازیت‌ها ناشی از وجود خاصیت سلفی در بوبین هستند؛ بنابراین اگر می‌خواهید از شر نویز خلاص شوید بهتر است از نویزگیر استفاده کنید.
شاید تا به حال با این دغدغه مواجه شده باشید که در مدار قدرت هر دو کنتاکتور شما کار کند و زمانی که یکی را خاموش می‌کنید، دیگری هم خاموش شود. برای اینکه هر دو کنتاکتور با هم کار نکنند و زمانی که یکی روشن است، دیگری خاموش باشد باید از اینترلاک مکانیکی استفاده کنید. این وسیله جانبی باعث می‌شود ترتیب کلیدزنی به صورت درست رعایت شود.
کاربرد کنتاکت‌های کمکی زمانی است تعداد کنتاکت‌های فرمان بالا می‌رود. زمانی که کنتاکت‌های فرمان زیاد می‌شوند، می‌وانید از کنتاکت‌های کمکی استفاده کنید. محل قرارگیری این کنتاکت‌ها بغل یا روی کنتاکتور است.
در مجله اینترنتی JBH به‌روزترین و معتبرترین مقالات حوزه صنعت برق را بخوانید.
پشتیبانی آنلاین فروشگاه
