رله شیشه‌ای چیست؟

تصویر رله ضربه‌ای دستی اتوماتیک
فهرست مطالب

رله شیشه‌ای یکی از پرکاربردترین انواع رله‌ها در تابلوهای برق صنعتی و خانگی است که به دلیل ساختار ساده و عملکرد دقیق، جایگاه ویژه‌ای در مدار فرمان پیدا کرده است. رله شیشه‌ای به دلیل طراحی شفاف، امکان مشاهده عملکرد داخلی تیغه‌ها و بوبین را فراهم می‌کند و این موضوع کار عیب‌یابی و تست را برای تکنسین‌ها ساده‌تر می‌سازد. علاوه‌بر این، در برخی پروژه‌ها از رله ضربه‌ای برای کنترل روشنایی یا تجهیزات خاص استفاده می‌شود که ساختار و کاربردی متفاوت دارد اما هدف اصلی همه این تجهیزات، ایمنی و کنترل بهتر جریان برق است. اگر قصد خرید یا دریافت مشاوره تخصصی در زمینه رله‌ها را دارید، فروشگاه اینترنتی JBH بهترین انتخاب برای تهیه انواع رله با کیفیت و قیمت مناسب است.

تصویر رله ضربه‌ای دستی اتوماتیک

رله شیشه‌ای (رله کمکی) چیست؟

رله شیشه‌ای یا همان رله کمکی از لحاظ ماهیت شباهت بسیار زیادی به کنتاکتور دارد؛ اما از لحاظ نحوه عملکرد، کارایی و اجزای سازنده تفاوت‌های بسیاری دارد.

رله کمکی از تعدادی کنتاکت و یک بوبین تشکیل شده است. زمانی که بوبین برق دار می‌شود، کنتاکت‌ها تحریک شده و فعالیت خود را آغاز می‌کنند و نتیجه شروع فعالیت کنتاکت‌ها چیزی نیست جز قطع و وصل کردن بارهای کوچک. به همین دلیل از رله شیشه‌ای اکثرا در مدارهای فرمان استفاده می‌شود.

همانطور که گفتیم از لحاظ ماهیت همچون کنتاکتور عمل می‌کند؛ اما صرفا برای بارهای کوچک با ولتاژ یا جریان پایین کارایی دارد.

از مهم‌ترین دلایلی که موجب می‌شود از رله کمکی در تابلو برق کمک گرفته شود، می‌توان به مواردی همچون سایز کوچک، قیمت مناسب و طول عمر بالای آن اشاره کرد.

با توجه به اینکه مجموعه JBH قابلیت تولید محصولات منحصر به فرد را داراست شما می‌توانید متناسب با نیاز و موقعیت خود، سفارش ساخت رله کمکی با ولتاژهای مختلف و تعداد پلاتین‌های متنوع را ثبت نمایید؛ علاوه بر این می‌توانید انواع رله شیشه‌ای برای استفاده روی برد یا نصب روی سوکت را نیز سفارش دهید.

تصویر رله شیشه‌ای چیست

رله کمکی کنتاکتور چیست؟

رله کمکی کنتاکتور یکی از اجزای مهم در مدارهای کنترلی الکتریکی است که برای تقویت و گسترش عملکرد کنتاکتور مورد استفاده قرار می‌گیرد. این قطعه به افزایش قابلیت‌های سوئیچینگ و کنترل دقیق‌تر تجهیزات صنعتی کمک می‌کند.

عملکرد رله کمکی کنتاکتور

رله کمکی در واقع یک سوئیچ الکترومغناطیسی است که توسط جریان الکتریکی تحریک شده و می‌تواند چندین کنتاکت را به طور همزمان تغییر وضعیت دهد. این قطعه معمولاً در کنار کنتاکتور اصلی نصب می‌شود تا وظایف زیر را انجام دهد:

  • افزایش تعداد کنتاکت‌ها: بسیاری از کنتاکتورها دارای تعداد محدودی کنتاکت هستند. رله کمکی می‌تواند تعداد بیشتری کنتاکت کمکی اضافه کند.
  • کنترل بهتر مدارهای فرمان: این قطعه به بهینه‌سازی فرمان‌های صادر شده به کنتاکتور کمک می‌کند.
  • بهبود ایمنی و قابلیت اطمینان سیستم: از آنجا که رله کمکی از جریان پایین‌تری برای تغییر وضعیت استفاده می‌کند، باعث کاهش استهلاک کنتاکتور اصلی می‌شود.
  • امکان ایجاد تأخیر زمانی: در برخی از کاربردها، از رله کمکی برای ایجاد تأخیر زمانی در عملکرد کنتاکتور استفاده می‌شود.

آشنایی با انواع رله شیشه‌ای

همانطور که بالاتر نیز توضیح دادیم رله کمکی را می‌توان در ولتاژهای مختلف و با تعداد پلاتین‌های متفاوت سفارش داد. تولید این محصول با ولتاژ بالاتر و  تعداد پلاتین بیشتر از این جهت کارایی دارد که شما می‌توانید با نصب آن در تابلو برق‌های صنعتی محیط و تجهیزات را در برابر افزایش و یا کاهش بیش از حد و ناگهانی ولتاژ محافظت کنید؛ اما اگر صرفا برای محیط‌های مسکونی از رله کمکی استفاده می‌کنید، می‌توانید از نمونه‌هایی که ولتاژ ضعیف‌تری را ساپورت می‌کنند، استفاده کنید؛ به طور کلی از رله کمکی در سیستم‌های حفاظتی، سیستم‌های الکتریکی و کنترلی استفاده می‌شود.

یکی از بهترین دسته بندی‌هایی که برای انواع رله شیشه‌ای می‌توان ارائه داد دسته بندی بر اساس جنس آلیاژ‌های به کار رفته در ساخت آن‌هاست که در ادامه به صورت کامل توضیح داده می‌شود.

 

  • مواد پایه

مواد اولیه برای ساخت رله کمکی مس، نقره، طلا، تنگستن، پلاتینیوم، پالادیوم و مولیبدن است.

 

  • آلیاژهای متنوع

قلع، نیکل، اکسید کادمیوم،سیلوادیوم، استرانسیم و چندین آلیاژ دیگر نیز وجود دارد که از آن‌ها در ساخت انواع رله شیشه‌ای استفاده می‌شود.

علت استفاده از آلیاژهای مختلف در ساخت رله کمکی ویژگی‌های منحصر به فردی است که هر کدام از این آلیاژها دارند؛ به عنوان مثال کادمیوم در برابر قوس الکتریکی مقاومت بالایی دارد و یا آلیاژ قلع در برابر حرارت بالا مقاوم است.

برای اطلاع بیشتر از جزئیات مربوط به انواع رله شیشه‌ای، استعلام قیمت رله شیشه‌ای و خرید رله کمکی می‌توانید از طریق سایت مراجعه به سایت JBH و یا تماس با تیم پشتیبانی اقدام کنید.

تصویر نحوه سیم بندی رله شیشه‌ای

معرفی اجزای تشکیل دهنده رله کمکی

رله شیشه‌ای از اجزای مختلفی تشکیل شده است که در ادامه به صورت کامل هر کدام از این اجزا را معرفی می‌کنیم.

  • بوبین: بوبین همان سیم یا ک.یل ورودی است. به منظور راه‌اندازی این قطعه نیاز است که تغذیه مثبت و منفی را به دو سر آن وصل کنید.
  • تیغه مشترک: تیغه مشترک همان COM است که سیگنال‌های مشترک را باید به آن متصل کنیم. 
  • تیغه باز: مانطور که از نامش پیداست این تیغه در حالت عادی باز است و با تحریک بوبین بسته می‌شود.
  • تیغه باز معمولا با علائم اختصاری و یا عنوان (NO-Normal Open) شناخته می‌شود.
  • تیغه بسته (NC-Normal Close): این تیغه  نیز در حالت عادی بسته است و در صورتی که بخواهیم خروجی قطع شود باید مصرف کننده را به تیغه وصل کنیم.

مجموعه JBH با تولید انواع رله کمکی ایرانی و دانش بنیان نیاز عمده مشتریان را رفع می‌کند و شما می‌توانید انواع رله کمکی را با سه سال گارانتی و تعویض بی قید و شرط ارائه می‌دهد.

 

طریقه نصب رله شیشه‌ای

طریقه نصب رله شیشه‌ای بسیار آسان است؛ زیرا هر کنتاکت دارای شماره‌ای است که مشخص می‌کند کدام یک از سیم‌های ورودی به کدام کنتاکت متصل شود. پس از وصل کردن هر کنتاکت به شماره مشخص شده باید آن را تست کنید.

برای تست رله کمکی باید ولتاژ مشخصی را به دو پایه سیم پیچ رله وصل کنید، اگر کنتاکت‌ها باز و بسته شدند بدین معناست که دستگاه سالم است و از این پس می‌توانید برای حفاظت از لوازم خانگی، تجهیزات صنعتی و ساختمانی و غیره از آن استفاده کنید.

برای اطلاع از نحوه سیم بندی رله شیشه‌ای و کاربرد پایه‌های رله شیشه‌ای بهتر است از افراد ماهر و کسانی که در این حوزه فعالیت دارند کمک بگیرید.

به طور کلی اگر تخصص یا مهارت کافی ندارید و تابحال با تجهیزات برقی سروکار نداشته‌اید بهتر است به منظور جلوگیری از آسیب‌های احتمالی و خطرات جانی و مالی از متخصصان این حوزه کمک بگیرید.

کاربرد رله شیشه‌ای و اهمیت آن در مدارهای الکتریکی

رله شیشه‌ای یکی از انواع پرکاربرد رله‌ها در مدارهای کنترلی و صنعتی است که به دلیل ابعاد کوچک، عملکرد سریع و قابلیت دید مستقیم وضعیت کنتاکت‌ها، در صنایع مختلف کاربرد فراوان دارد. برخی از کاربردهای رله شیشه‌ای  شامل:

کنترل مدارهای فرمان: یکی از مهم‌ترین کاربردهای رله شیشه‌ای، استفاده در مدارهای فرمان و کنترل اتوماتیک تجهیزات صنعتی است. این رله‌ها به دلیل ابعاد کوچک و شفاف بودن قاب، به اپراتور اجازه می‌دهند وضعیت داخلی کنتاکت‌ها را ببینند. همین ویژگی در کنار سرعت سوئیچینگ بالا، آن را برای فرمان دادن به کنتاکتور‌ها و قطع و وصل تجهیزات ایده‌آل می‌کند.

حفاظت از مدارها: یکی دیگر از کاربردهای مهم رله شیشه‌ای، حفاظت از مدارها در برابر اضافه‌بار یا نوسان جریان است. در مدار فرمان رله شیشه ای می‌توان از این قطعه به‌عنوان عنصر واسطه استفاده کرد تا در صورت بروز خطا، مدار اصلی قطع شده و از تجهیزات حساس محافظت شود. این کاربرد در تابلو برق‌ها و سیستم‌های کنترل صنعتی بسیار رایج است.

تفکیک سیگنال: رله شیشه‌ای در بسیاری از پروژه‌های اتوماسیون برای تفکیک سیگنال‌های ورودی و خروجی کاربرد دارد. این رله می‌تواند سیگنال‌های ضعیف را دریافت کرده و مدار قدرت را بدون نیاز به تماس مستقیم فعال کند. این کار علاوه بر ایمنی بالا، امکان کنترل چندین خروجی از طریق یک ورودی را فراهم می‌کند.

کاربرد در کنترل روشنایی: یکی دیگر از کاربردهای رایج رله شیشه‌ای، استفاده در سیستم‌های کنترل روشنایی ساختمان‌ها و تابلوهاست. در این کاربرد، رله شیشه‌ای به‌عنوان واسطه‌ای عمل می‌کند که مدار فرمان را به چراغ‌ها متصل کرده و بر اساس دستور اپراتور، روشن یا خاموش شدن لامپ‌ها را مدیریت می‌کند. این روش ساده، هزینه‌بر نیست و نصب سریعی دارد.

جایگزینی با رله‌های مکانیکی قدیمی: رله شیشه‌ای در برخی کاربردها جایگزین مناسبی برای رله‌های مکانیکی قدیمی است. به دلیل طول عمر بیشتر، ابعاد جمع‌وجور و امکان مانیتورینگ وضعیت کنتاکت‌ها، این رله در پروژه‌های به‌روزرسانی تابلو برق‌ها استفاده می‌شود.

نحوه کار رله شیشه‌ای

کار رله شیشه‌ای چیست؟ رله شیشه‌ای یک نوع رله الکترومکانیکی است که درون یک محفظه شیشه‌ای شفاف قرار دارد. همین محفظه شفاف باعث می‌شود وضعیت کنتاکت‌های داخلی آن (باز یا بسته بودن) به‌طور مستقیم قابل مشاهده باشد. نحوه کار رله شیشه‌ای شامل:

  1. وضعیت عادی: در حالت عادی که هیچ ولتاژی به رله وارد نمی‌شود، تیغه‌های داخل رله شیشه‌ای از هم جدا هستند. در این حالت، مدار باز است و جریان برق نمی‌تواند عبور کند.
  2. اعمال ولتاژ به بوبین: وقتی برق به بوبین (سیم‌پیچ) رله شیشه‌ای وصل می‌شود، بوبین یک میدان مغناطیسی ایجاد می‌کند. این میدان مغناطیسی بخش متحرک رله را به حرکت در می‌آورد.
  3. برقراری اتصال: با حرکت بخش متحرک، تیغه‌های فلزی داخلی به هم می‌رسند. حالا مدار بسته می‌شود و جریان برق از یک مسیر به مسیر دیگر منتقل می‌شود. این همان کاری است که در مدار فرمان رله شیشه‌ای انجام می‌شود.
  4. قطع ولتاژ: وقتی ولتاژ از بوبین برداشته شود، میدان مغناطیسی از بین می‌رود. در نتیجه تیغه‌ها دوباره از هم جدا می‌شوند و مدار باز می‌شود. 

در کنار این تکنولوژی، مدل‌های جدید مثل رله الکترونیکی SSR هم وجود دارد که بدون قطعات مکانیکی، همین وظیفه سوئیچینگ را انجام می‌دهند.

روش نصب رله کمکی چیست؟

اگر نصب رله کمکی یا رله شیشه‌ای به‌درستی انجام نشود، مدار فرمان به‌درستی کار نمی‌کند یا ممکن است تجهیزات آسیب ببینند. در ادامه طریقه نصب رله را بررسی می‌کنیم:

۱. انتخاب محل مناسب نصب: رله کمکی را متناسب با نقشه رله شیشه‌ای که معمولا در کاتالوگ محصول آمده، در جای مشخص تابلو نصب کنید. معمولاً روی ریل DIN یا دیواره تابلو قرار می‌گیرد تا اتصال وصل و قطع به‌راحتی انجام شود.

۲. شماتیک و نقشه نصب رله: برای اطمینان از عملکرد صحیح، ابتدا به نقشه نصب رله که شامل شماره‌گذاری پایه‌هاست مراجعه کنید. معمولاً بوبین (پایه‌های 85 و 86) ورودی فرمان را دریافت می‌کند و پایه‌های قدرت (30، 87، گاهی NC یا 87a) مسئول جریان بار هستند.

۳. سیم‌کشی بوبین (پایه‌های 85 و 86): ‌پایه 85 به منبع ولتاژ مثبت فرمان (مثلاً خروجی یک PLC یا یک کلید فشاری) متصل می‌شود و پایه 86 به منبع منفی یا زمین متصل خواهد شد. این سیم‌کشی، همان مدار فرمان رله شیشه‌ای را تشکیل می‌دهد که باعث فعال شدن بوبین می‌شود.

۴. سیم‌کشی مدار قدرت (پایه‌های 30 و 87): جریان بار از طریق پایه 30 وارد می‌شود و با فعال شدن رله، از طریق پایه 87 به مصرف‌کننده (مانند موتور یا چراغ) منتقل می‌گردد. اگر رله دارای پایه NC یا 87a باشد، آن برای قطع جریان در حالت عادی استفاده خواهد شد.

۵. اتصال زمین و فیوز حفاظتی: برای ایمنی بیشتر، زمین حفاظتی باید برقرار باشد. همچنین بسته به جریان بار، یک فیوز مناسب در مسیر بار قرار دهید تا در صورت اتصال کوتاه، جریان قطع شود.

۶. تست عملکرد: پس از نصب، با اعمال فرمان (ولتاژ به پایه 85)، رله باید فعال شود و صدای کلیک (بلند شدن تیغه‌ها) شنیده شود. سپس جریان بار باید از پایه 87 عبور کند. با قطع فرمان، رله باید خاموش شود و جریان بار قطع شود.

سوالات متداول
امتیاز دهید!
Picture of تحریریه JBH
تحریریه JBH

در مجله اینترنتی JBH به‌روزترین و معتبرترین مقالات حوزه صنعت برق را بخوانید.

دیدگاهتان را بنویسید

پشتیبانی فنی

پشتیبانی فروش آنلاین