مولتیمتر و آمپرمتر دو گزینه از ابزارهای اساسی در دنیای الکترونیک و الکتریسیته هستند که برای اندازهگیری و ارزیابی جریان، ولتاژ، مقاومت و سایر ویژگیهای برقی از آنها بهره میبریم. فرق مولتیمتر با آمپرمتر یک سوال مهم در این حوزه است.
این دو دستگاه ابزاری متعارف در اختیار مهندسان، تعمیرکاران و علاقهمندان به الکترونیک قرار دارند و از اهمیت بسیاری در تشخیص و رفع مشکلات مرتبط با مدارهای الکتریکی برخوردارند. آمپرمتر به ما امکان میدهد نوسان را اندازهگیری کرده و مولتیمتر بهعنوان یک ابزار چند منظوره برقی ولتاژ، مقاومت، جریان و اغلب توان الکتریکی را اندازهگیری مینماید. این ابزارهای حیاتی نقش اساسی در تشخیص خطاها، تعمیرات و طراحی مدارهای الکتریکی دارند و بدون آنها، فهم و کنترل سیستمهای الکتریکی تقریباً غیرممکن میشود.
پیش از ادامه پیشنهاد میکنیم که در همین حوزه، مقاله راهنمای بررسی فرق استابلایزر با محافظ برق را مطالعه فرمایید.
مولتی متر چیست؟
مولتیمتر یک ابزار اندازهگیری و تست برقی و الکترونیکی است که معمولاً در دستگاه یکپارچه ترکیب شده است و برای اندازهگیری ولتاژ، جریان، مقاومت الکتریکی، فرکانس و بسیاری از ویژگیهای دیگر در مدارهای الکتریکی و الکترونیکی استفاده میشود. این ابزارها اغلب دارای یک صفحهنمایش دیجیتال برای نمایش مقادیر اندازهگیری شده هستند و از پروبها یا سرپیچهای متنوعی برای اتصال به مدارها استفاده میکنند. دارای مدلهای مختلفی از جمله مولتی متر تابلویی و… هستند.
مولتیمترها بهصورت دستی و در مدل خودکار تولید میشوند و انواع مختلفی از آنها وجود دارد که از مدلهای ساده برای استفاده عمومی تا مدلهای پیشرفته با قابلیتهای اضافی برای کاربردهای مختلف موجودند. این ابزارهای حیاتی برای مهندسان برق، تعمیرکاران الکتریکی، و تازهکاران در زمینه الکترونیک اساسی هستند و در انجام کارهای تعمیر، تست، و اندازهگیری در صنایع مختلف نیز کاربرد فراوانی دارند.
معرفی انواع مولتی متر
- مولتیمترهای دیجیتال (DMMs): این نوع مولتیمترها از یک صفحهنمایش دیجیتال برای نمایش مقادیر اندازهگیری شده استفاده میکنند. آنها دقیقتر و کاربر پسند تر از مولتیمترهای آنالوگ هستند و معمولاً ویژگیهای اضافی مانند اتصال به کامپیوتر و ذخیرهسازی دادهها را نیز دارا هستند.
- مولتیمترهای آنالوگ: مولتیمترهای قدیمیتر از یک سوزن نمایشگر آنالوگ برای نمایش مقادیر اندازهگیری شده استفاده میکنند. آنها معمولاً سادهتر هستند و برای برخی اندازهگیریها و تستها مورد استفاده قرار میگیرند.
- مولتیمترهای متغیر: این نوع مولتیمترها برای اندازهگیری جریانهای متناوب (AC) بزرگ مورداستفاده قرار میگیرند. آنها دارای یک مشبک (clamp) قابل بازشدن هستند که بر روی سیمهای برق قرار میگیرد و جریان را از طریق اصول فیزیکی تغییر میدان مغناطیسی اندازهگیری میکند.
- مولتیمترهای دما: در ادامه این دستهبندی این نوع مولتیمترها برای اندازهگیری دما از حسگرهای دمایی مخصوص استفاده میکنند و معمولاً دارای واحدهای اندازهگیری دما مانند سلسیوس یا فارنهایت هستند.
- مولتیمترهای سوییچر: مولتیمترهای دارای سوئیچ، قابلیت تغییر مود اندازهگیری را دارند، به این معنا که میتوانند جریان، ولتاژ، مقاومت، و دیگر ویژگیهای برقی را اندازهگیری کنند.
- مولتیمترهای True RMS: این نوع مولتیمترها برای اندازهگیری جریان و ولتاژ AC بهصورت دقیق و با استفاده از محاسبات True RMS یا همان مفهوم تخصصی Root Mean Square واقعی استفاده میکنند، که در مواردی که موجهای AC ناهمگن یا نویز داشته باشند، دقیقتر عمل میکنند.
آمپر متر چیست؟
آمپرمتر یک سیستم متداول و ساده اندازهگیری است که برای اندازهگیری جریان الکتریکی در یک مدار استفاده میشود. جریان الکتریکی نشاندهنده حرکت الکترونها در مدار است و اندازهگیری آن از اهمیت بسیاری برخوردار است، زیرا به ما اطلاعات مهمی درباره عملکرد و کارایی مدارهای الکتریکی ارائه میدهد. چراغ سیگنال آمپر متر نیز یکی از نسخههای پیشرفته آن است.
اساساً آمپرمترها معمولاً بهصورت متمرکز بر اندازهگیری جریان درون یک مدار طراحی شدهاند و بهوسیله اتصال دستگاه به مدار (معمولاً بهصورت سری)، جریان را اندازهگیری میکنند. این دستگاهها معمولاً یک نمایشگر دیجیتال دارند تا مقدار اندازهگیری شده بهصورت عددی نمایش داده شود. آمپرمترها بهعنوان ابزار اساسی در تعمیرات الکتریکی و الکترونیکی، طراحی مدارهای برقی، و اندازهگیری جریان در صنایع مختلف استفاده میشوند و بدون آنها، تجزیهوتحلیل مدارها و اعمال تغییرات به آنها بهصورت دقیق تقریباً غیرممکن است.
معرفی انواع آمپرمتر
- آمپرمتر دیجیتال: مانند سری مولتی متر، این نوع آمپرمتر از تکنولوژی دیجیتال برای نمایش جریان الکتریکی استفاده میکند. دارای نمایشگر دیجیتالی است که جریان را با دقت نشان میدهد. آمپرمترهای دیجیتال معمولاً دقت بالا و قابلیت خوانایی بهتری دارند.
- آمپرمتر آنالوگ: این نوع آمپرمتر نیز بر اساس همان تکنولوژی سنجش برق، از یک سوزن و مقیاس آنالوگ برای نمایش جریان الکتریکی استفاده میکند. نمایشگر آن به شکل یک نمودار دائرهای یا خطی است. آمپرمترهای آنالوگ در برخی موارد ممکن است برای خواندن دقیقتر نیاز به تجزیهوتحلیل بیشتری داشته باشند.
- آمپرمتر کلمپی: این نوع آمپرمتر برای اندازهگیری جریان در مواردی که نیاز به قطع مدار نداریم، استفاده میشود. آمپرمتر کلمپی یک کلمپ مغناطیسی دارد که به دور سیم یا کابل میگیرد و جریان را اندازهگیری میکند.
- آمپرمتر تکفاز و سهفاز: نوع دیگری از آمپرمترها برای اندازهگیری جریان در مدارهای تکفاز و سهفاز برق کاربرد دارد.
تفاوت مولتی متر با آمپرمتر
پیش از هر چیزی، میتوان گفت که تفاوت اصلی بین مولتی متر و آمپرمتر این است که مولتی متر یک ابزار چندکاره است که برای اندازهگیری و تست مختلف مشخصات الکتریکی و الکترونیکی استفاده میشود، درحالیکه آمپرمتر صرفاً برای اندازهگیری جریان الکتریکی در یک مدار خاص استفاده میشود.
مولتی متر (Multimeter) و آمپرمتر (Ammeter) هر دو ابزارهای اندازهگیری استفاده میشوند، اما تفاوتهای مهمی در کاربردها و عملکردهای آنها وجود دارد:
1. مولتی متر (Multimeter):
منظور استفاده: مولتی متر یک ابزار چندکاره است که اندازهگیری انواع مختلفی از مشخصات الکتریکی را انجام میدهد، از جمله ولتاژ (واحد: ولت)، جریان (واحد: آمپر)، مقاومت (واحد: اهم)، فرکانس (واحد: هرتز)، و تست دیود و ترانزیستورها.
کاربردها: مولتی متر برای اندازهگیری و تست انواع مختلفی از مدارها و تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی استفاده میشود. این شامل تست باتریها، اندازهگیری ولتاژ و جریان در مدارها، اندازهگیری مقاومت مقاومتها و بسیاری از کاربردهای دیگر میشود.
2. آمپرمتر (Ammeter):
منظور استفاده: آمپرمتر یک ابزار اندازهگیری و نمایش جریان الکتریکی است. اصولاً برای اندازهگیری جریان الکتریکی در یک مدار خاص به کار میرود.
کاربردها: آمپرمتر در مواردی استفاده میشود که نیاز به اندازهگیری دقیق جریان الکتریکی در یک مدار خاص داریم. این شامل مواردی میشود که جریان از یک نقطهبهنقطه دیگر میرود، مانند اندازهگیری جریان در یک مدار الکتریکی یا الکترونیکی خاص.
ویژگیهای مولتی متر با آمپرمتر در مقایسه با هم
مولتی متر (Multimeter) و آمپرمتر (Ammeter) هر دو ابزارهای اندازهگیری الکتریکی هستند، اما دارای ویژگیهای متفاوتی هستند. مولتی متر یک ابزار چندکاره و عمومی برای اندازهگیری و تست مختلف مشخصات الکتریکی و الکترونیکی است، در حالی که آمپرمتر برای اندازهگیری جریان الکتریکی مورد استفاده قرار میگیرد.
1. چندکاره بودن:
مولتی متر: مولتی متر یک ابزار چندکاره است که قابلیت اندازهگیری و تست مختلفی از جمله ولتاژ، جریان، مقاومت، فرکانس، دیودها، ترانزیستورها و… را دارد.
آمپرمتر: همینطور آمپرمتر مخصوصاً برای اندازهگیری جریان الکتریکی در یک مدار خاص طراحی شده و وظیفه اصلی آن اندازهگیری جریان است.
2. واحد اندازهگیری:
مولتی متر: مولتی متر معمولاً به واحدهای اندازهگیری مختلفی مانند ولت (Volt), آمپر (Ampere), اهم (Ohm), هرتز (Hertz) و… پشتیبانی میکند.
آمپرمتر: در مقابل اما آمپرمتر به واحد آمپر محدود است و تنها برای اندازهگیری جریان الکتریکی (آمپر) به کار میرود.
3. کاربردها:
مولتی متر: مولتی متر بهعنوان یک ابزار عمومی برای تست و اندازهگیری در صنایع الکترونیک، الکتریکی، مکانیکی، و کاربردهای دیگر مورد استفاده قرار میگیرد.
آمپرمتر: آمپرمتر بهعنوان ابزار اندازهگیری جریان الکتریکی مستقیم در مدارهای الکتریکی و الکترونیکی بسیار کاربرد دارد.
4. دقت:
مولتی متر: اساساً مولتیمترها معمولاً دارای دقت بالاتری در اندازهگیریهای کوچک و متغیرها هستند.
آمپرمتر: آمپرمترها بهعنوان یک ابزار خاص برای اندازهگیری جریان، معمولاً دارای دقت بالاتری در این اندازهگیریها هستند.
سخن پایانی
همانطور که پیشازاین مفصل اشاره شد، مولتی متر و آمپرمتر دویی از ابزارهای حیاتی در عالم الکترونیک و برق هستند. مولتی متر یک دستگاه چند منظوره است که ولتاژ، مقاومت، جریان، و ویژگیهای بسیار دیگر مدارهای الکتریکی و الکترونیکی را اندازهگیری میکند. این ابزار اساسی برای مهندسان، تعمیرکاران، و علاقهمندان به الکترونیک بسیار مفید است و از اهمیت بسیاری برخوردار است.
از سوی دیگر و به زمره یک دستگاه متداول و پراستفاده دیگر، آمپرمتر، بهعنوان یک نوع از مولتی متر، برای اندازهگیری جریان الکتریکی در مدارها مورد استفاده قرار میگیرد و برای تشخیص مشکلات و اندازهگیری دقیق جریانهای الکتریکی بسیار حیاتی است. هر دو ابزار از تکنولوژی دیجیتال بهره میبرند و باتوجهبه وسعت کاربردهایشان، از اهمیت بالایی در صنایع مختلف برق و الکترونیک برخوردارند.